اگر یادتان باشد از مهرماه ۱۳۸۹ تا تیرماه سال بعد، آخرهفتهها و به طور کلی، حال و هوایمان «مختارنامه»ای بود.
جوری که وقتی تابستان سال۱۳۹۰، آخرین قسمت سریال مختارنامه پخش شد، به جز اندوه حاصل از تماشای شهادت «ابواسحاق» و یارانش، عزای این را گرفته بودیم که به قول یک شاعر، از این هفته، با جمعههای بدون «مختار» چه کنیم؟
خیلی هم خوب است!
البته همان سال ۹۰ و پخش آخرین قسمت مختارنامه خیلیها که با خُلق و خوی صداوسیما آشنا بودند، مثل ما غصهدارِ جمعههای بدون مختار نشدند چون یقین داشتند مسئولان سیما به این زودیها، بیخیال مختارنامه نمیشوند! یعنی نخواهیم خیلی هم منفی به ماجرا نگاه کنیم، باید بپذیریم عاقلانه نیست سریال فاخری را که با هزینه بسیاربالای ۲۵ میلیارد تومان (با احتساب نرخ تورم سالهای ۸۱ تا ۸۸) و طی دستکم هشت سال ساختهایم، فقط یک و بلکه ۱۰بار و طی مثلاً پنج سال از دو یا سه شبکه پخش کنیم و بعد آن را به دست فراموشی بسپاریم. ضمن اینکه گذشته از سبک و سیاق و خلق و خوی صداوسیما، مخاطب ایرانی سریال هم ذائقهاش جوری است که کمِ کم، دوست دارد یک سریال خوب و حتی متوسط را طی چند سال، دو سه بار نگاه کند و لذت ببرد چه برسد به مختارنامه که سریال با درجه کیفی خیلی خوب و فاخر است و با عقاید دینی و مذهبی ما و حماسه و ماجرایی مثل عاشورای حسینی هم گره خورده است. همه این دلایل را که کنار هم بگذارید، بازپخش حداقل هفت یا هشت بار مختارنامه توجیه دارد، اما آن طور که رئیس سازمان صداوسیما هفته گذشته گفت: «مختارنامه جزو درخواستهای همیشگی مردم است و ما هم به آن احترام میگذاریم و امسال هم این سریال را در ایام محرم پخش میکنیم». معلوم میشود تلویزیون ما حالاحالاها روی پخش مختارنامه حساب کرده و به جز امسال که احتمالا پانزدهمین سالِ پخش این سریال است به سال شانزدهم، هفدهم ...الی آخر هم فکر کرده است!
سود یا صرفهجویی؟
یک بار«فرهیختگان» درباره تعداد بازپخشهای مختارنامه نوشت: «این مجموعه ۴۰ قسمت دارد که هرکدام از آنها ۶۰ دقیقهای است. در همان سال اول این سریال بهصورت همزمان از شبکههای یک، قرآن و آیفیلم پخش میشد. بعد از آن هم ۱۱ سال از شبکه قرآن و آیفیلم بازپخش شد. در شهریور سال ۹۸ از شبکه ۴ و در سال ۱۴۰۰ هم از شبکه افق دوباره پخش شد...». در سال ۱۴۰۱ هم روزنامه جوان در مطلبی مفصل به این نکته پرداخت که مردم دارند درباره تکرار بیرویه پخش سریال مختارنامه جوک میسازند! آخر مطلب هم استدلال کرده بود صداوسیما طی سالهای گذشته با عدم تولید سریال فاخر دینی و بازپخش هرساله مختارنامه مبلغی حدود ۸۰۰ میلیارد تومان سود کرده است! حالا اینکه طی این سالها، مختارنامه و بازپخشش از شبکههای مختلف چند هزار ساعت از آنتن صداوسیما را پر کرده است، بماند!
هرچند ممکن است بگویید صداوسیما، مالکیت مادی و معنوی آثاری را که ساخته در اختیار دارد و مجاز است هرچقدر دلش بخواهد، سریالهایش را بازپخش کند. اما ظاهراً در کشورهای دیگر دنیا ماجرا به این شکل نیست. در برخی کشورها برای اینکه شبکههای تلویزیونی نتوانند با بازپخش برنامهها و سریالهای پربیننده، آنتن خود را پر کنند، موانعی در نظر گرفته شده است. مثلاً در انگلیس اتحادیه بازیگران توانسته مقرراتی را برای بازپخش ایجاد کند که شبکههای تلویزیونی را موظف میکند برای چند بار بازپخش یک برنامه یا سریال به عوامل آن سریال دستمزد دوباره بدهند. این دستمزد هرچند کمتر است اما موجب میشود هنرمندانی که به دلیل ساخته نشدن فیلم و سریالهای جدید بیکار ماندهاند، بدون درآمد نمانند. در ضمن کمک میکند سریالسازها برای پرهیز از پرداخت دستمزد دوباره به بازیگران سریالهای قدیمی، سریالهای تازه بسازند.
مسئله این است
مسئله ارزشمند بودن سریال مختارنامه و بالابردن آن تا حد یک اثرهنری ملی مذهبی را قبول داریم. این نکته هم پذیرفتنی است که در هر حال مخاطبان هنوز نسبت به این سریال تعلق خاطر، نوستالژی و... دارند اما صداوسیما باید به انتقادهای چند ساله اخیر اهل فن و هنرمندان در این زمینه هم توجه کند. یعنی مسئله مهم فقط گلایههای بازیگران این سریال نیست که معتقد بودند پخش هرساله و بدون فاصله مختارنامه، آن هم به صورت همزمان از چند شبکه موجب دلزدگی بینندگان و کمرنگ شدن ارزشهای یک اثر هنری در نزد مخاطب میشود، بلکه حرف حساب منتقدان بازپخشهای مختارنامه این است که صداوسیما فکری برای فقر تولید سریالهای فاخر مذهبی و تاریخی نمیکند و ناچار به چرخه تکرار و بازپخش آثار هنری معدود و قدیمی افتاده و مخاطب هرساله مجبور است در ایام محرم «شب دهم» و «مختارنامه» را ببیند و به انتظار فیلم جدید (مثلاً سریال سلمان فارسی) بماند که خدا میداند چند سال دیگر قرار است ساخت آن طول بکشد.
۱۶ تیر ۱۴۰۳ - ۱۳:۳۷
کد خبر: 998298
اگر یادتان باشد از مهرماه ۱۳۸۹ تا تیرماه سال بعد، آخرهفتهها و به طور کلی، حال و هوایمان «مختارنامه»ای بود.
نظر شما